Uitblinkers zijn zich bewust van hun gevoelens en emoties en herkennen de waarde ervan. Ze begrijpen dat emoties ons vertellen wat we nodig hebben en willen (of niet willen!). Emoties helpen Uitblinkers betere relaties op te bouwen. Dat komt omdat ze dankzij hun emotioneel bewustzijn duidelijker over gevoelens kunnen praten, conflicten beter kunnen vermijden of oplossen en gemakkelijker over moeilijke gevoelens kunnen heen stappen.
Sommige mensen hebben van nature meer contact met hun emoties dan anderen. Uitblinkers die dit van nature niet hebben kunnen er zich in bekwamen door oefening. Emotioneel bewustzijn is de eerste stap naar het opbouwen van emotionele intelligentie, een vaardigheid die Uitblinkers helpt te slagen in het leven.
Accepteer emoties
Emoties maken deel uit van de menselijke natuur. Ze geven ons informatie over wat we ervaren en helpen ons reageren.
We voelen onze emoties vanaf het moment dat we baby’s zijn. Zuigelingen en jonge kinderen reageren op hun emoties met gezichtsuitdrukkingen of met acties zoals lachen, knuffelen of huilen. Kleine kinderen voelen en tonen emoties, maar ze hebben nog niet het vermogen om de emotie een naam te geven of te zeggen waarom ze zich zo voelen.
Naarmate we ouder worden, worden we meer bedreven in het begrijpen van emoties. In plaats van alleen maar te reageren zoals kleine kinderen, kunnen we identificeren wat we voelen en het onder woorden brengen. Met tijd en oefening worden we beter in het weten wat we voelen en waarom. Deze vaardigheid wordt emotioneel bewustzijn genoemd.
Emoties:
- komen en gaan. De meesten van ons voelen gedurende de dag veel verschillende emoties. Sommige duren slechts enkele seconden. Andere kunnen blijven hangen om een stemming te worden.
- kunnen mild, intens of ergens daartussenin zijn. De intensiteit van een emotie kan afhangen van de situatie en van de persoon.
- zijn niet goed of slecht, maar er zijn goede en slechte manieren om emoties te uiten (of ernaar te handelen). Leren hoe je emoties op acceptabele manieren kunt uitdrukken, is een aparte vaardigheid – emoties beheren – die is gebaseerd op emoties begrijpen.
Merk emoties op in plaats van ze te veroordelen
Sommige emoties voelen positief aan – zoals een gelukkig, liefdevol, zelfverzekerd, geïnspireerd, vrolijk, geïnteresseerd, dankbaar of erbij horen. Andere emoties kunnen negatiever lijken – zoals je boos, angstig, beschaamd, schuldig, verdrietig of bezorgd voelen. Zowel positieve als negatieve emoties zijn normaal.
Alle emoties vertellen ons iets over jezelf en je situatie. Maar soms vind je misschien moeilijk om te accepteren wat je voelt. Je zou je kunnen veroordelen omdat je je op een bepaalde manier voelt, bijvoorbeeld jaloers. Maar beter is om op te merken hoe je je eigenlijk voelt.
Negatieve gevoelens vermijden of doen alsof je je niet zo voelt, kunnen averechts werken. Het is moeilijker om voorbij moeilijke gevoelens te komen en ze te laten vervagen als je ze niet onder ogen ziet en probeert te begrijpen waarom je je zo voelt. Je hoeft niet voortdurend stil te staan bij je emoties of er voortdurend over te praten. Emotioneel bewustzijn betekent gewoon je gevoelens herkennen, respecteren en accepteren wanneer ze zich voordoen.
Bouw emotioneel bewustzijn op
Emotioneel bewustzijn helpt Uitblinkers zichzelf te kennen en te accepteren. Dus hoe kun je je meer bewust worden van je emoties?
- Maak er een gewoonte van om je af te stemmen op hoe je je gedurende de dag in verschillende situaties voelt. Je merkt misschien dat je je opgewonden voelt nadat je plannen hebt gemaakt om ergens met een vriend naartoe te gaan. Of dat je nerveus bent voor een examen. Je kunt ontspannen zijn wanneer je naar muziek luistert, geïnspireerd zijn door een kunsttentoonstelling of blij zijn als een vriend je een compliment geeft. Merk gewoon de emotie op die je voelt en benoem die emotie vervolgens in je hoofd. Het duurt maar een seconde om dit te doen, maar het is een geweldige oefening. Merk op dat elke emotie voorbijgaat en ruimte maakt voor de volgende ervaring.
- Beoordeel hoe sterk het gevoel is. Nadat je een emotie hebt opgemerkt en een naam hebt gegeven, ga je nog een stap verder: Beoordeel hoe sterk je de emotie voelt op een schaal van 1–10, waarbij 1 het mildste gevoel is en 10 het meest intense.
- Deel je gevoelens met de mensen die het dichtst bij je staan. Dit is de beste manier om te oefenen met het onder woorden brengen van emoties, een vaardigheid die Uitblinkers helpt zich dichter bij vrienden of vriendinnen, ouders, coaches te voelen – of wie dan ook. Maak er een dagelijkse praktijk van om gevoelens te delen. Je zou iets kunnen delen dat vrij persoonlijk is of iets dat gewoon een alledaagse emotie is.
Door oefening kun je ook hierin een Uitblinker worden. Niet als doel op zich, maar als heel nuttige vaardigheid die je gaat helpen je opdracht te vervullen. Besef voortdurend dat er geen goede of slechte emoties zijn. Veroordeel je gevoelens niet – merk ze op en geef ze een naam.
